Brak miłości w dzieciństwie – wpływ na dalsze życie

Nieumiejętność wyrażania miłości względem własnych dzieci sprawia, że te w przyszłości muszą borykać się z szeregiem emocjonalnych niedoborów i jest wielce prawdopodobne, że nie będą one w stanie wykształcić w sobie uczucia empatii.
Brak miłości w dzieciństwie – wpływ na dalsze życie
Bernardo Peña

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Bernardo Peña.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 18 kwietnia, 2023

Miłość jest życiową energią, która porusza cały świat. W rzeczywistości rodzimy się i żyjemy po to, aby kochać i czuć, że jesteśmy kochani. Niestety wielu z nas od najmłodszych lat boryka się z odrzuceniem i emocjonalną pustką w najbliższej rodzinie. Brak miłości w dzieciństwie bywa przyczyną poważnych problemów na dalszych etapach życia człowieka.

Wychowanie społeczne zakłada otoczenie troską i miłością małego człowieka, który właśnie pojawił się w rodzinie. Chociaż niemowlę nie potrafi jeszcze mówić ani chodzić, ma ono bardzo wysokie wymagania wobec swoich rodziców – potrzebuje miłości, opieki, poczucia bezpieczeństwa…

Światem dziecka jest jego najbliższa rodzina, czyli rodzice i rodzeństwo. To właśnie od nich oczekuje ono uwagi i miłości. Niestety w wielu przypadkach rzeczywistość bywa zupełnie inna. Mnóstwo dzieci boryka się z problemami, które w jego dorosłym życiu mogą rozbrzmieć potężnym echem. Brak miłości w dzieciństwie może zaważyć na całym przyszłym życiu człowieka.

Niedostatek miłości podczas najmłodszych lat życia wyraźnie odbija się na zdrowiu emocjonalnym i życiu uczuciowym dorastającego człowieka. Widać to bardzo wyraźnie na przykładzie relacji społecznych, związków uczuciowych i poczucia własnej wartości.

Zachęcamy cię do lektury niniejszego artykułu. Dowiesz się z niego, w jaki sposób brak miłości w dzieciństwie wpływa na nasze dorosłe życie. Obecnie jest to poważny problem społeczny, który dotyczy nie tylko rodzin z problemami, ale także domów o wysokim statusie ekonomicznym.

Brak miłości w dzieciństwie i jego konsekwencje

Brak miłości w dzieciństwie może stać się źródłem niewyobrażalnych problemów emocjonalno-uczuciowych w dorosłym życiu. Poznaj najczęstsze konsekwencje, jakie niesie ze sobą nieumiejętność okazywania uczuć przez rodziców.

1. Obojętność na cierpienie innych i apatia

Zdaniem specjalistów obojętność na cierpienie innych ludzi beż wątpienia jest konsekwencją braku miłości w dzieciństwie. Generalnie dzieci pozbawione miłości w pierwszych latach życia, stopniowo zaczynają przejawiać obojętność wobec innych ludzi.

Mają problem z wczuwaniem się w rolę innych ani nie potrafią zinterpretować cudzych uczuć.

Osoby, które nie były kochane w dzieciństwie charakteryzują się głęboko zakorzenioną w psychice apatią. Problem ten negatywnie wpływa nie tylko na relacje z najbliższą rodziną, lecz na całe życie społeczne człowieka.

Płacząca dziewczyna

Większość z ich problemów jest bez wątpienia wynikiem głębokiego braku zainteresowania ze strony rodziców oraz ich bierności w wychowaniu na poziomie emocjonalno-uczuciowym. Z tej bierności i obojętności bierze się apatia i nieumiejętność nawiązania poprawnych relacji społecznych.

Dorośli, którym brakowało w dzieciństwie miłości ze strony rodziców lub z jakiegokolwiek powodu zostali jej pozbawieni, dziś zasilają szeregi tak zwanego pokolenia obojętnego na ludzkie nieszczęście. Co więcej, nie potrafią oni swobodnie wyrażać swoich uczuć, więc tłumią je tak bardzo, iż padają ofiarą wielu zaburzeń na tle psychologicznym bądź psychicznym.

2. Brak miłości w dzieciństwie to nieumiejętność nawiązywania więzów społecznych i wyrażania uczuć

Brak miłości w dzieciństwie jest początkiem łańcucha pokoleń z poważnymi problemami emocjonalno-psychicznymi.

  • Osoby, które nie wiedzą co to matczyna czy ojcowska miłość, w dorosłym wieku również nie będą w stanie przekazać swojemu potomstwu prawdziwej rodzicielskiej miłości. Znajdujemy się więc w obliczu błędnego koła, z którego wyjście może nam umożliwić tylko dobra kuracja pod okiem wykwalifikowanego specjalisty.
    Dziecko płacze, matka je pociesza
  • Miłość w dzieciństwie jest swoistym silnikiem rozwoju młodego człowieka. Przekazywane przez rodziców uczucia i emocje uczą nas wierności i stają się odbiciem naszej autentyczności. Co więcej, wzmacniają poczucie własnej wartości dziecka oraz stymulują go do prawidłowego rozwoju intelektualnego i emocjonalnego.
  • Altruizm to cecha, którą istoty ludzkie rozwijają od najmłodszych lat. Jego intensywność zależy od jakości miłości, jaką otrzymaliśmy w domu rodzinnym w pierwszych latach życia.

Skąd się bierze miłość rodzicielska?

Miłość rodzicielska, zwłaszcza matczyna, jest wynikiem najbardziej podstawowych instynktów istoty ludzkiej. Co więcej, można by nawet powiedzieć, że stanowi ona jeden z najsilniejszych fundamentów istoty człowieczeństwa, reprezentujący uniwersalność, gwarancję pokoju i braterskiej miłości.

Brak miłości w dzieciństwie, zwłaszcza w pierwszych latach życia, sprawia, że dorastający człowiek z trudem rozwija w sobie pokłady empatii. W wielu przypadkach nie jest w stanie rozwinąć nawet jej zalążka.

W rzeczywistości każda niezaspokojona w dzieciństwie potrzeba może odbić się poważnymi konsekwencjami w dorosłym życiu. Obserwując społeczeństwo i ludzi z najbliższego otoczenia, szybko zdamy sobie sprawę z tego, że wielu z nas żyje w cieniu ogromnej urazy i niechęci do ludzi. Sprawia ona, że potrafimy niewzruszenie potrzeć na cierpienie innych.

Ogólnie rzecz ujmując, osoby, które nie były darzone miłością w dzieciństwie, w dorosłym życiu podświadomie oczekują, że ich podstawowe potrzeby bycia kochanym w końcu zostaną zaspokojone.

Tego typu oczekiwania niestety generują poważne konsekwencje w codziennym zachowaniu człowieka. Oczekując miłości, sam nie jest w stanie ani jej dać, ani jej wyrazić. Błędne koło trwa i rzeczywiście trudno jest się z niego wydostać.

Znaczenie rodzicielskiej miłości

Umiejętność okazywania miłości własnym dzieciom to bardzo ważna i niezwykle istotna kwestia w wychowaniu człowieka. Pamiętajmy, że „uczłowieczenie” odbywa się właśnie za pomocą miłości, szacunku oraz wzajemnego przywiązania.

Dziecko, które nie jest kochane przez swoich rodziców, w rzeczywistości jest wychowywane w emocjonalnej próżni. Prędzej czy później skutki takiego modelu wychowania znajdą ujście w agresywnym zachowaniu dziecka na kolejnych etapach życia oraz w nieumiejętności okazywania uczuć ani zainteresowania problemami innych ludzi.

Smutna dziewczyna - brak miłości w dzieciństwie

Brak miłości w dzieciństwie, zwłaszcza na początkowym etapie życia, może mieć konsekwencje, które będą się ciągnęły przez następne pokolenia. Rodzice, którzy nie potrafią obdarzyć swoich pociech miłością, świadomie bądź nieświadomie przekazują tę cechę na dziecko.

Jak ktoś, kto nie otrzymał miłości w dzieciństwie jest w stanie okazywać uczucia i emocje swojemu własnemu potomstwu? Brak zainteresowania drugim człowiekiem może okazać się w przyszłości śmiertelną bronią dla całej ludzkości.

Przeczytaj koniecznie artykuł: Miłość okazywana dziecku pomaga pokonywać lęki

Na zakończenie

Problem polega na tym, że mimo świadomości istoty miłości rodzicielskiej w wychowaniu człowieka, nadal istnieje wiele przypadków – zwłaszcza w rodzinach żyjących na bardzo wysokim poziomie ekonomicznym – w których rodzice nie chcą bądź nie potrafią okazywać uczuć swoim pociechom. Prowadzi to do powstania wielkiej pustki afektywnej u obydwu stron.

Miłość, jaką otaczamy dziecko już od momentu jego narodzin, ma niewyobrażalną moc. To w wielkiej mierze od niej zależy rozwój przyszłych kompetencji altruistycznych, empatii i umiejętności obdarzania uczuciami innych ludzi.

Jeśli chcesz, by twoje dziecko mogło w dorosłym życiu żyć normalnie – bez emocjonalnej i uczuciowej pustki – daj mu miłość, na którą zasługuje i której bardzo potrzebuje. Przekonaj się sam, że i tobie wyjdzie to na zdrowie.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Boele, S., Van der Graaff, J., de Wied, M., Van der Valk, I. E., Crocetti, E., & Branje, S. (2019). Linking Parent-Child and Peer Relationship Quality to Empathy in Adolescence: A Multilevel Meta-Analysis. Journal of Youth and Adolescence48(6), 1033–1055. https://doi.org/10.1007/s10964-019-00993-5
  • Lai, Y. H., & Carr, S. (2018). A Critical Exploration of Child-Parent Attachment as a Contextual Construct. Behavioral Sciences (Basel, Switzerland)8(12), 112. https://doi.org/10.3390/bs8120112
  • McAdams, T. A., Rijsdijk, F. V., Narusyte, J., Ganiban, J. M., Reiss, D., Spotts, E., Neiderhiser, J. M., Lichtenstein, P., & Eley, T. C. (2017). Associations between the parent-child relationship and adolescent self-worth: a genetically informed study of twin parents and their adolescent children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines58(1), 46–54. https://doi.org/10.1111/jcpp.12600
  • Qu, Y., Fuligni, A. J., Galvan, A., & Telzer, E. H. (2015). Buffering effect of positive parent-child relationships on adolescent risk taking: A longitudinal neuroimaging investigation. Developmental Cognitive Neuroscience15, 26–34. https://doi.org/10.1016/j.dcn.2015.08.005
  • Read, D. L., Clark, G. I., Rock, A. J., & Coventry, W. L. (2018). Adult attachment and social anxiety: The mediating role of emotion regulation strategies. PLoS One, 13(12), e0207514. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0207514
  • Ren, Z., Zhou, G., Wang, Q., Xiong, W., Ma, J., He, M., Shen, Y., Fan, X., Guo, X., Gong, P., Liu, M., Yang, X., Liu, H., & Zhang, X. (2019). Associations of family relationships and negative life events with depressive symptoms among Chinese adolescents: A cross-sectional study. PloS One14(7), e0219939. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0219939
  • Waller, R., Shaw, D. S., Forbes, E. E., & Hyde, L. W. (2014). Understanding Early Contextual and Parental Risk Factors for the Development of Limited Prosocial Emotions. Journal of Abnormal Child Psychology, 43(6), 1025–1039. https://doi.org/10.1007/s10802-014-9965-7
  • Waller, R., Gardner, F., & Hyde, L. W. (2013). What are the associations between parenting, callous–unemotional traits, and antisocial behavior in youth? A systematic review of evidence. Clinical Psychology Review, 33(4), 593–608. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2013.03.001
  • Walsh, E., Blake, Y., Donati, A., Stoop, R., & von Gunten, A. (2019). Early Secure Attachment as a Protective Factor Against Later Cognitive Decline and Dementia. Frontiers in Aging Neuroscience11, 161. https://doi.org/10.3389/fnagi.2019.00161

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.