Bolesna miesiączka – wszystko, co powinnaś wiedzieć
Okres menstruacyjny u każdej kobiety może przebiegać zupełnie inaczej. U niektórych miesiączka jest skąpa i nie towarzyszą jej praktycznie żadne dolegliwości bólowe, z kolei u innych tych kilka dni w miesiącu może okazywać się prawdziwą męczarnią.
Ich krwawienia są bardzo obfite i dodatkowo mogą pojawiać się niezwykle bolesne skurcze macicy. Takie przypadki są szczególnie częste wśród kobiet w wieku reprodukcyjnym. Często miesiączka bywa tak bolesna, że trzeba jakoś jej zaradzić, z pomocą aptecznych lub naturalnych środków.
Z niniejszego artykułu dowiesz się wszystkiego, co istotne na temat bolesnego miesiączkowania. Wskażemy ci, co jest jego przyczyną, z jakimi chorobami może być powiązane oraz jak skutecznie mu zaradzić. Zapraszamy do lektury.
Bolesna miesiączka – czym są skurcze menstruacyjne?
Skurcze menstruacyjne to ból o różnym natężeniu występujący w podbrzuszu, czyli tam, gdzie usytuowane są narządy rodne kobiety.
Często mylnie uważa się, że bóle menstruacyjne to dyskomfort podobny do tego, jaki kobiety przeżywają na kilka dni poprzedzających miesiączkę, czyli do tzw. okresu napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Nic bardziej mylnego.
W zależności od indywidualnych uwarunkowań kobiety mogą dotkliwie odczuwać dolegliwości związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego lub z samym miesiączkowaniem – czyli bóle menstruacyjne, a nierzadko nawet cierpią w obydwu przypadkach.
Bóle miesiączkowe mogą mieć różne natężenie – od słabych, praktycznie niewyczuwalnych skurczów po bardzo silne, utrudniające codzienne życie.
- Bóle o niskim natężeniu bardzo często przypominają delikatne ukłucia lub po prostu uczucie ciężkości w podbrzuszu. Trwają zwykle krótko, w pierwszym dniu miesiączki.
- Z kolei silne skurcze menstruacyjne macicy mogą być tak bolesne, że utrudniają swobodne wykonywanie codziennych obowiązków. Mogą trwać nawet przez kilka dni.
Czy bolesna miesiączka zdarza się często?
Bóle menstruacyjne o średnim natężeniu dotyczą około 50% kobiet, z których aż 15% skarży się na bardzo bolesne miesiączkowanie. Z kolei z ankiet przeprowadzonych wśród dorastających dziewcząt wynika, że aż 90% z nich zmaga się z bardzo silnymi bólami menstruacyjnymi.
Czym są bóle menstruacyjne?
Bolesna miesiączka w medycznym języku to po prostu silne bóle menstruacyjne. Istnieją dwa ich rodzaje: pierwotne i wtórne.
Pierwotne bóle menstruacyjne
U źródeł bólu menstruacyjnego pierwotnego nie leży żaden problem natury ginekologicznej. Bolesne miesiączki pojawiają się zwykle od 6 do 12 miesięcy po wystąpieniu pierwszego krwawienia. Pierwsze cykle są zwykle bezowulacyjne, stąd też nie towarzyszą im silne skurcze macicy.
Dopiero wtedy, gdy następuje uwolnienie jajeczka z jajników, układ rozrodczy kobiety zaczyna pracować na pełnych obrotach i pojawiają się wszystkie związane z tym dolegliwości. Zanim u młodej dziewczyny pojawią się bóle menstruacyjne zwykle mija kilka miesięcy, a czasem nawet kilkanaście.
Wtórne bóle menstruacyjne
W tym przypadku bolesne miesiączkowanie ma swoje źródło w konkretnych zaburzeniach w funkcjonowaniu kobiecego układu rozrodczego lub chorobach poszczególnych narządów.
Wtórne bóle menstruacyjne mogą występować już w pierwszych cyklach młodych dziewcząt. Zwykle jednak występują u kobiet nieco starszych.
Bolesna miesiączka – jakie są jej przyczyny?
Każdego miesiąca wyściółka macicy (tzw. endometrium) każdej dojrzałej płciowo kobiety przygotowuje się na ewentualną ciążę. Tuż po owulacji, gdy jajeczko jednak nie zostanie zapłodnione przez plemniki, wiadomo już, że w tym miesiącu ciąży nie będzie.
Zatem gotowa na przyjęcie zarodka wyściółka macicy ulega przekształceniu. Wraz z nagłym spadkiem produkcji kobiecych hormonów, estrogenów i progesteronu, wyściółka macicy pęcznieje i następuje jej złuszczanie. Jest ono widoczne w postaci następnego krwawienia miesiączkowego.
Kiedy „stara” błona śluzowa macicy zaczyna się rozkładać, następuje uwolnienie związków molekularnych o nazwie prostaglandyny. To właśnie one są sprawiają, że mięśnie macicy się kurczą, ograniczając tym samym dopływ krwi do endometrium.
Zobacz też: Endometrioza – 5 sposobów na złagodzenie objawów
W konsekwencji do tkanek macicy dociera niewielka ilość tlenu, a zatem błona śluzowa macicy ulega rozkładowi i całkowicie się złuszcza.
Obumarłe tkanki zostają wydalone z organizmu dzięki pomocy skurczów macicy. Widocznym objawem tego procesu jest miesiączka oraz wydalane wraz z krwią skrzepy i pozostałości obumarłej błony śluzowej macicy.
W momencie obumierania wyściółki macicy następuje również wzrost produkcji związków chemicznych o nazwie leukotrieny. Odgrywają one kluczową rolę w procesie zapobiegania rozwojowi stanu zapalnego. Zdaniem naukowców to właśnie one są bezpośrednio powiązane z powstawaniem bólów menstruacyjnych.
Dlaczego skurcze menstruacyjne bywają bolesne?
Skurcze menstruacyjne są spowodowane przez kurczenie się mięśni macicy. Proces ten jest odpowiedzią na działanie prostaglandyn i innych uwalnianych w tym momencie związków chemicznych.
Ból nasila się wówczas, gdy skrzepy i resztki obumarłej błony śluzowej macicy zostają usuwane przez szyjkę macicy na zewnątrz organizmu. Im kanał szyjki macicy jest węższy u danej kobiety, tym silniejszy ból będzie ona odczuwała.
Natężenie intensywności bólu jest również związane z poziomem prostaglandyn w organizmie kobiety. W przypadku bardzo bolesnej miesiączki obecność tych związków chemicznych w endometrium jest bardzo wysoka. Z kolei u kobiet, które praktycznie nie odczuwają żadnych skurczów, poziom prostaglandyn jest bardzo niski.
Bóle i skurcze menstruacyjne są bardzo podobne do tych, jakie odczuwa kobieta po otrzymaniu wysokiej dawki prostaglandyn w przypadku medycznej próby wywołania porodu.
Czy ból menstruacyjny można zmierzyć?
Odpowiedź brzmi: Tak, istnieje skala pomiaru bólu menstruacyjnego. Można go zmierzyć i naukowo przedstawić w postaci panującego wewnątrz macicy ciśnienia oraz częstotliwości skurczów tego kobiecego narządu.
Podczas prawidłowo przebiegającej miesiączki, notuje się średnią w postaci skurczów o niskim ciśnieniu (50-80 mm Hg), które trwają od 15 do 30 sekund, a ich częstotliwość to 1-4 skurczów w przeciągu 10 minut.
Z kolei w przypadku, gdy miesiączka jest bardzo bolesna, występują skurcze o wysokim ciśnieniu, które może przekraczać 400 mm Hg.
Ich trwanie może dochodzić nawet do 90 sekund a częstotliwość ich występowania jest bardzo wysoka, często pomiędzy jednym a drugim skurczem nie ma nawet 15 sekund odpoczynku.
Jakie inne czynniki wpływają na intensywność bólów menstruacyjnych?
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, na intensywność odczuwanego bólu menstruacyjnego ma w wielkiej mierze wąski kanał szyjki macicy. Innym czynnikiem anatomicznym, który wzmaga dolegliwości bólowe jest tyłozgięcie macicy.
Może to zabrzmi niewiarygodnie, ale również brak regularnej aktywności fizycznej ma duży wpływ na nasze samopoczucie w trakcie miesiączki. Im mniej się ruszamy, tym boleśniejsze skurcze możemy odczuwać.
Zdaniem wielu ekspertów w dziedzinie ginekologii istotną rolę w cyklu miesięcznym kobiety odgrywają również czynniki psychologiczne. Badania naukowe wykazały, że silny stres w znacznym stopniu może zintensyfikować dolegliwości związane z krwawieniem miesiączkowym.
Bolesna miesiączka – czym się objawia?
Skurcze menstruacyjne to bóle występujące w dolnej części brzucha i w miednicy. Ich zasięg może się również rozszerzyć na dolne partie pleców i nogi. Ból miesiączkowy może mieć różne natężenie – od słabego, ledwie odczuwalnego, po silny, wymagający zażycia silnych środków przeciwbólowych. Może być on również chwilowy lub ciągły.
Ból pojawia się zwykle na kilka chwil przed oczekiwanym krwawieniem, a jego szczytowy moment przypada na kolejne 24 godziny. Dolegliwości zwykle ustępują po około dwóch dniach.
Bóle menstruacyjne w silnej postaci mogą pojawiać się w towarzystwie uciążliwego bólu głowy, mogą występować nudności, a w najgorszych przypadkach również wymioty. Niektóre kobiety odczuwają także wzmożoną chęć częstego oddawania moczu.
Ponadto w dniach, gdy miesiączka jest wyjątkowo bolesna mogą również doskwierać ci zaparcia albo wręcz przeciwnie – biegunka. Zaburzenia te są związane z poziomem prostaglandyn, które wpływają zarówno na pracę mięśni macicy, jak i jelit.
Bolesna miesiączka – autodiagnoza
Występowanie silnych bądź słabych bólów menstruacyjnych zwykle diagnozuje sama kobieta. Są one bowiem odbiciem pracy jej organizmu oraz wynikają z indywidualnej percepcji bólu.
Każda kobieta wraz z wiekiem zaczyna dogłębnie poznawać swoje ciało. Od momentu pierwszej miesiączki stopniowo odkrywamy sekrety naszej kobiecości i doskonale wiemy, jak funkcjonuje nasz układ rozrodczy w zależności od dnia cyklu. Stąd też w mgnieniu oka rozpoznajemy typowe dla nas objawy.
Już po jednym skurczu jesteśmy w stanie określić, że zbliża nam się okres. Na podstawie obserwacji śluzu potrafimy samodzielnie rozpoznać czas owulacji. Często także same jesteśmy w stanie wykryć, że w naszym ciele dzieje się coś niepokojącego.
Jeśli bolesna miesiączka jest wynikiem anomalii w funkcjonowaniu naszych narządów rozrodczych, koniecznie powinnyśmy umówić się na wizytę u ginekologa. Zleci on wykonanie specjalistycznych badań, które pomogą ustalić przyczynę bólu i dyskomfortu.
Jak można naturalnie złagodzić pierwotne bóle menstruacyjne?
Każda kobieta, w zależności od intensywności odczuwanego bólu i własnych upodobań, powinna znaleźć swój własny złoty środek na te trudne dni w miesiącu. To co wspaniale działa u jednych, u innych może okazać się zupełnie nieskuteczne.
Poniżej wskażemy ci kilka popularnych metod, które mogą okazać się dla ciebie odpowiednie.
- Pamiętaj o odpowiedniej ilości snu i odpoczynku, aby twój organizm miał czas i okazję do regeneracji. Nie oznacza to jednak, że w trakcie miesiączki powinnaś wylegiwać się całymi dniami na kanapie.
- Wręcz przeciwnie, każdego dnia powinnaś wygospodarować przynajmniej pół godziny na aktywność fizyczną w łagodnej formie. Doskonałym rozwiązaniem okaże się półgodzinny spacer lub lekkie ćwiczenia rozciągające czy krótka sesja jogi.
- Na złagodzenie bólu menstruacyjnego doskonale wpływa również delikatny masaż dolnych partii brzucha oraz delikatne ćwiczenia tej części ciała.
- Zdaniem naukowców skutecznym lekiem na bolesne miesiączki jest także orgazm. Stan erotycznego uniesienia doskonale rozluźnia mięśnie nie tylko całego układu rozrodczego, ale także relaksacyjnie wpływa na cały organizm.
- W momentach silnego natężenia bólu przykładaj do brzucha cieplutki termofor. Wysoka temperatura pomaga złagodzić przykre dolegliwości.
Farmakologiczne łagodzenie bólów menstruacyjnych
Na aptecznych półkach i w większości popularnych supermarketów bez problemu znajdziemy całą gamę środków przeciwbólowych dostępnych bez recepty, które w wyniku działania chemicznych składników skutecznie pomogą złagodzić silne bóle menstruacyjne.
Łagodne bóle menstruacyjne
W przypadku łagodnych skurczów można „łyknąć” aspirynę, paracetamol i obficie popić jakimkolwiek płynem o silnym działaniu moczopędnym.
Umiarkowane bóle menstruacyjne
Z kolei w momentach bólu o średniej intensywności doskonale sprawdzają się niesterydowe leki o działaniu przeciwzapalnym. Swoim działaniem ograniczają one produkcję prostaglandyn, jednocześnie zmniejszając zasięg i intensywność ich działania.
Niesterydowe leki przeciwzapalne, które można kupić bez recepty to: ibuprofen, naproxen i ketoprofen.
Dawkowanie
Odpowiedni lek należy przyjąć zanim ból się nasili i stanie się trudny do złagodzenia. Można przyjąć więc zasadę, że lekarstwo należy spożyć na godzinę lub dwie przed pojawieniem się krwawienia menstruacyjnego i kontynuować przez najbliższe dwa dni.
Najlepsze rezultaty dają przeciwzapalne leki niesteroidowe stosowane jeszcze przed rozpoczęciem się spodziewanego bólu.
Leki przeciwzapalne niesteroidowe dostępne wyłącznie na receptę to: kwas mefenamowy i meklofenamowy.
Jak radzić sobie w przypadku bardzo silnego bólu?
Jeśli twoja miesiączka jest wyjątkowo bolesna i dokuczają ci bardzo silne skurcze, wybierz się do lekarza i dokładnie opisz mu towarzyszące ci podczas okresu dolegliwości. Z pewnością przepisze ci on silniejsze środki przeciwbólowe, które złagodzą symptomy i pozwolą ci w miarę normalnie funkcjonować w trakcie tych trudnych dni.
Jest wielce prawdopodobne, że lekarz przepisze ci tabletki antykoncepcyjne o normalnym lub zwiększonym stężeniu estrogenu i progesteronu. Takie działanie powinno zapobiec wystąpieniu owulacji (czyli comiesięcznego uwolnienia jajeczka do jajowodów), redukując jednocześnie produkcję prostaglandyn.
Pamiętajmy, że im mniejsze stężenie tych związków chemicznych, tym łagodniejsze skurcze macicy i mniej obfite krwawienie.
Stosowanie spirali antykoncepcyjnej a bolesna miesiączka
Rezultaty badań z zastosowaniem spiral wydzielających niewielkie ilości hormonów bezpośrednio do jamy macicy wskazują na ograniczenie występowanie bólów menstrualnych o 50%.
Z kolei spirale, które nie zawierają hormonów, lecz jedynie miedź, w znaczący sposób mogą przyczynić się do zintensyfikowania się skurczów i nasilenia dolegliwości związanych z menstruacją.
Przeczytaj koniecznie: Zdrowa kobieta nie ignoruje tych objawów
Czy bóle menstruacyjne można zlikwidować za pomocą zabiegu chirurgicznego?
Dawniej wiele kobiet zmagających się z bardzo bolesnymi cyklami menstruacyjnymi poddawano zabiegom łyżeczkowania błony śluzowej macicy w celu mechanicznego usunięcia obumierającej wyściółki.
Tego typu procedura jest również stosowana jako metoda diagnostyczna w przypadku wykrycia nowotworów lub zmian rakowych w tkankach macicy.
Wiele kobiet, dla których bóle menstruacyjne stanowią autentyczną męczarnie, ucieka się do ostatecznego rozwiązania w postaci histerektomii, czyli zabiegu mającego na celu całkowite usunięcie macicy.
Najnowszym rozwiązaniem, powszechnie stosowanym w przypadku bolesnych i wyjątkowo obfitych krwawień menstruacyjnych jest tzw. ablcja endometrium.
Jest to zabieg, w wyniku którego następuje wypalenie lub odparowanie nabłonka wyścielającego macicę za pomocą specjalnego urządzenia generującego wysoką temperaturę.
Wtórne bóle menstruacyjne – jak im zaradzić?
Leczenie wtórnych bólów menstruacyjnych będzie zależało bezpośrednio od ich przyczyny. Istnieje jednak szereg podstawowych czynników, które mogą przyczynić się do nasilenia bólu. Są nimi:
- Endometrioza – sytuacja, gdy komórki właściwe dla błony śluzowej macicy rozmieszczone są również w innych częściach kobiecego ciała.
- Mięśniaki macicy – nienowotworowe rozrosty macicy, których występowanie jest powiązane ze stężeniem estrogenu w kobiecym organizmie.
- Adenomioza – stan, w których komórki wyściółki macicy atakują ściany mięśniówki tego narządu.
- Stan zapalny narządów miednicy mniejszej
- Stosowanie środków antykoncepcyjnych w postaci spirali (wkładki domacicznej).
Pamiętajmy, że odpowiednią diagnozę powinien postawić lekarz. W takim przypadku wizyta u ginekologa jest więc konieczna, a leczenie powinno odbywać się pod stałą opieką lekarską.
Zawsze gdy kobieta dostrzega w swoim cyklu miesięcznym jakiekolwiek zmiany i jeśli bóle nagle się nasilają, a skurcze występują częściej niż dotychczas, zawsze należy skonsultować się z ginekologiem. Tego typu zmiany mogą być oznaką zaburzeń hormonalnych lub choroby.
Jak bóle menstruacyjne ewoluują w trakcie życia kobiety?
W większości przypadków towarzyszące miesiączce bóle nie nasilają się wraz z wiekiem kobiety. Wręcz przeciwnie – pierwotne bóle menstruacyjne zwykle zanikają wraz z upływem lat i tuż po pierwszej ciąży.
Z kolei w przypadku wtórnych bólów menstruacyjnych w pierwszej kolejności należy ustalić ich przyczynę. Leczenie zależy od źródła problemu i trudno określić w tym przypadku stopnień jego powodzenia.
Warto zaznaczyć, że w ostatnich latach znacznie wzrosła świadomość kobiet na temat swojego ciała.
Wiele z nas bacznie obserwuje swój organizm, uczymy się prawidłowo interpretować rozmaite symptomy oraz uczymy się, jak w naturalny sposób złagodzić wiele dolegliwości, w tym również wiele z nas jest w stanie znaleźć swój złoty środek na bóle menstruacyjne.